Çocuklarda Kasık Fıtığı

Çocuklarda kasık bölgesinde aralıklı şişlikler ile kendini gösteren kasık fıtığı(inguinal herni), Çocuk Cerrahisi uygulamalarında en sık yapılan ameliyatlardan biridir.

Genellikle şişlik çocuk ağladığında, öksürdüğünde belirginleşir. Doğumsal bir hastalıktır.

Kasık fıtığı; kasık kanalının anne karnında açık kalması ve karın iç zarının kasık kanalından aşağı skrotuma (testisin bulunduğu torba) doğru uzanması ile oluşur. Anne karnında erken dönemlerde testisler (yumurtalıklar) böbreklerle aynı seviyededir. Çocuk, anne karnında büyüdükçe testisler de aşağı normal yerlerine inmeye başlarlar. Altıncı ayda karın dışına çıkarlar, son ayda ise kasık kanalından geçerek skrotuma (yumurtalıkların bulunduğu torbaya) inerler. Testislerin inişi tamamlandıktan sonra kasık kanalı kapanır. Eğer kasık kanalı kapanmaz ve buradan bağırsak, kızlarda yumurtalıklar gibi karın içi organlar kasık kanalına ve skrotuma inerse kasık fıtığı (inguinal herni) ortaya çıkar.

Resim 1: Normalde kasık kanalı kapalıdır ve karın içi organlar kasık kanalında skrotuma inemez

Kasık kanalı normal popülasyonda %20 oranında açıktır. Fakat bu insanların hepsinde kasık fıtığı olmaz, yalnızca %15’inde kasık fıtığı meydana gelir. Kasık fıtığının görülme oranı zamanında doğan bebeklerde %1-4 dür. Kasık fıtığı sağ tarafta %60-65, sol tarafta %25-30 ve her iki tarafta da %5-10 oranında görülür.

Karın içi organlar, ıkınma, öksürme, ağlama ve yüksekten atlama gibi karın içi basıncı artıran durumlarda açık olan kasık kanalından aşağı inerler. Kasıkta şişlik ortaya çıkar. Şişlik zamanla kasıktan skrotuma doğru artarak ilerler. Kasık fıtığında erkeklerde bağırsaklar, omentum (bağırsakların üzerini örten tabaka), apendiks ve mesane duvarı kasık kanalından aşağı ineken, kız çocuklarında ise daha çok over (yumurtalık) kasık kanalından aşağı iner.

Resim 2: İnguinal ve inguinoskrotal olarak isimlendirilen erkek çocuk fıtıkları.

Kasık fıtığı ağrı yapmaz. Çocukta herhangi bir sebepten dolayı ağlama veya ağrı varsa kasık fıtığının çıkmasına sebep olur. Eğer kasık fıtığı boğulmuşsa (inkarsere olmuşsa) ağrı olur.

Bebek Ve Çocuklarda Kasık Fıtığının Belirtileri

Kasık fıtığı olan çocuklar sıklıkla kasıkta, skrotumda veya kız çocuklarında vaginanın hemen sağ veya sol tarafında ağrısız bir şişlik veya tümsek şikayeti ile Çocuk Cerrahi doktoruna getirilirler. Bu şişlik bebek ağladığında, öksürdüğünde veya karın içi basıncı artıran diğer durumlarda daha belirgin olur. Şişlik genellikle karın içi organların normal yerlerine dönmesi ile kendiliğinden kaybolur. Zamanla bu şişlikler daha sık ortaya çıkar ve daha uzun süre kalırlar. Kasık fıtığı olan çocukların % 10’unda fıtık kesesi içine girmiş olan organlar burada sıkışır ve karın içine dönemezler. Bu duruma fıtık boğulması (inkarserasyon) denir. Kasıkta şiddetli ağrı ve morarma olur. Bulantı, yeşil renkli kusma ve karında şişkinlik ortaya çıkar. Kasıkta sıkışan organ elle usulüne uygun olarak bastırılarak karın içine geri döndürülmelidir (fıtık redüksiyonu). Eğer sıkışan organ geri döndürülemez ise kan dolaşımı bozulur ve gangren olabilir (strangülasyon). Strangülasyon tedavi edilmez ise ölüme sebep olabilecek acil bir durumdur. Acil olarak ameliyata alınmalıdır. Çocuk ne kadar küçükse fıtık boğulma riski de o kadar artar. Yani fıtık zamanında önlem alınamazsa hayati tehdit edebilecek kadar ciddi sonuçlara sebep olabilir. Ben hastalarıma poliklinikte her zaman “fıtıkla yaşamını tamamlayan hiçbirşey olmamış insanlarda var, fıtık yüzünden hayatını kaybeden bebeklerde var”diyorum. Yani iki ucu açık bir durum. Kimde nasıl seyredeceğini maalesef tahmin etmek her zaman mümkün değil.

Bebek ve Çocuklarda Kasık Fıtığının Tanısı

Bebek ve çocuklardaki kasık fıtıklarında tanı annenin kasık bölgesinde tekrarlayan şişlik olduğu hikayesi ve fizik muayene ile konur. Kasıktaki şişlik elle yukarı ve dışa doğru bastırınca kayboluyorsa fıtık tanısı konur. Fakat bazen Çocuk Cerrahi Doktoru şişliği göremez. Şişlik doktor muayenesi esnasında çıkmaz. Böyle durumlarda tanı annenin hikayesi ile ya da aileler tarafından evde fıtık şiştiği zaman patolojinin fotoğrafının çekilmesi tanıya yardımcı olabilir. Genellikle başka bir tetkike gerek olmasa da, şişliğin görülemediği kasık fıtıklarında muayene ile ipek eldiven işareti araştırılır. Kasık bölgesine hafif bastırılarak el hareket ettirilince ipek eldivenin birbirine değme hissi alınmasına ipek eldiven işaret denir. Bunlarla da tanının kesin belirlenemediği durumlarda ileri radyolojik incelemeler gerekebilir. Bu amaçla şüpheli olgularda ve kasık fıtığını hidrosel ve inguinal lenfadenopatiden ayırt edebilmek için Ultrasonografi yapılabilir. Ultrasonografi ile kasık kanalı içindeki oluşumlar sağlıklı bir şekilde değerlendirilebilir.

Kasık Fıtığı Hangi Yaşta Görülür?

Kasık fıtığı her yaşta görülür. Görülme sıklığı %1-4’tür. Erkeklerde kızlardan dört kez daha sıktır. Erken doğan çocuklarda kasık kanalının kapanması için zaman olmadığından kasık fıtığı görülme sıklığı daha yüksektir. Prematürelerde bu oran % 15-25 kadar yüksek oranda görülür.

Çocuklarda Ve Bebeklerde Kasık Fıtığının Tedavisi Nasıldır?

Çocuk ve bebeklerde kasık fıtığının tedavisi Genel Anestezi altında ameliyattır. Kesinlikle kasık bağı ile veya ilaçla tedavisi yoktur. Beklemekle kendiliğinden düzelmez. Normal kasık fıtığı acil bir ameliyat değildir, ancak acele bir ameliyattır. Bu aceleden kasıt haftalar en geç ay içerisinde sorunun çözüme kavuşturulmasıdır. Dünya’da kabul edilen ortak görüş ”ÇOCUKLARDA KASIK FITIĞININ ŞARTLARIN UYGUN OLDUĞU EN KISA ZAMANDA AMELİYAT YAPILMASIDIR”. Genel anesteziyi engelleyecek solunum yolu enfeksiyonu varsa, hastanın genel durumu kötüyse ameliyat klinik durum düzelinceye kadar ertelenebilir. Prematüre bebekler yakın takip edilmek şartı ile miyada gelinceye kadar beklenebilirler.

Kasık Fıtığı Ne Zaman Acildir?

Karın içi organlar kasık kanalında sıkışmış ve geri dönmüyor ise buna boğulmuş kasık fıtığı veya inkarserasyon denir. Boğulmuş kasık fıtığında kasıktaki karın içi organların kan dolaşımı bozulur ve gangren (strangülasyon) ortaya çıkabilir. Ayrıca kasık kanalı içinde sıkışmış bu organlar basınç etkisi ile testis damarlarına, sinirlerine, sperm taşıyan kanala ve testisin kendisine zarar verebilirler. Ölüme yol açabilirler. Bu yüzden boğulmuş kasık fıtığı redükte edilemiyorsa (kasık kanalındaki organlar karın içine itilemiyorsa) acil ameliyat edilmesi gerekebilir.

Kasık Fıtığı Ameliyat Öncesi Neler Yapılması Gerekmektedir?

Hasta anestezi doktoru tarafından değerlendirilir. Anestezi doktorunun istediği tetkikler yaptırılır. Ameliyattan önce çocuğun yaşına göre 4-6 saat aç bırakılır. Kısa süreli ve günübirlik bir ameliyattır, yani ameliyattan yaklaşık 1 saat önce hastaneye yatışınız yapılıp, ameliyattan sonra 2-4 saat sonra beslenir ve taburcu edilirsiniz. Prematüre veya küçük bebeklerde bazen 1 gece hastanede izlem uygun olabilmektedir. Ameliyatın komplikasyon oranı düşüktür.

Kasık Fıtığı Ameliyatı Nasıl Yapılır?

GAA’da kasığın üst tarafındaki karın alt çizgilerine paralel 1- 1,5 cm lik bir kesi ile girilerek fıtık kesesi bulunur. Fıtık kesesi etraf oluşumlardan serbestleştirildikten sonra bağlanarak kasık kanalı ile karın içinin ilişkisi kesilmiş olur. Kesi yeri emilebilir, atravmatik dikişlerle estetik cerrahi tekniklerine uygun olarak kapatılıp ameliyat sonlandırılır.

Kasık Fıtığı Ameliyatının Az Görülen Komplikasyonları

Yaklaşık %0,1-1 oranında istenmeyen aşağıdaki komplikasyonlar gelişebilmektedir.

• Kesi yerinde enfeksiyon,
• Kanama
• Hematom
• Hidrosel
• Testisin yukarı çıkması
• Testis atrofisi (testisin erimesi)
• Sperm taşıyan kanalın zedelenmesi
• Testis damarlarının zedelenmesi
• Tekrar fıtık olması (Nüks)

Çocuklar erişkine göre daha küçük hacime sahip olduklarından bu ameliyat teknik olarak daha zordur. Bu nedenle ben dokuları yaklaşık olarak 4,5 kat büyüten lup (büyüteç) kullanıyorum, bu durumun komplikasyon oranlarını daha da azalttığını düşünüyorum.

Ameliyattan Sonra Ağrı Olmaması İçin Ne Yapmalıyız?

Ameliyattan sonra çocuğun ağrı hissetmemesi için:

1. Çocuk uyuduktan sonra ve ameliyat başlamadan önce çocuğun yaşına uygun ağrı kesici uyguluyoruz
2. Ameliyat kesi yerine ameliyat bitimine yakın başlamadan uzun etkili lokal anestezik ilaç enjekte ederek sinir blokajı yapıyoruz.
3. Ameliyattan sonra uygun ağrı kesicileri uygun dozda, uygun yolla hastaya veriyoruz.

Her cerrah ameliyatta bir komplikasyon olmasın diye ellerinden gelen özeni mutlaka göstermektedir, ancak bazı cerrahlar bu özeni ameliyat sonrası ağrıyı engellemek için göstermeyebilir. Eğer hastanız ameliyattan sonra ağrı hissediyorsa mutlaka doktorunuzla görüşün. ’’Ameliyattır tabi ki ağrı olacaktır’’ görüşü artık KESİNLİKLE GEÇERLİ DEĞİLDİR. Günümüzde engellenemeyecek hiçbir ağrı yoktur.

Ameliyattan Sonra Yapılması Gerekenler

Ameliyattan sonra pansuman yapılmaz. Ameliyatın 2 veya 3. gün ameliyat pansumanı açılır, batikon sürülür ve bir daha kapatılmaz. Beşinci gün banyo yapabilir. Ameliyattan hemen sonra çocuğun hareketleri tamamen serbest bırakılır. Çocuk genelde birinci haftanın sonunda tamamen normal hayatına döner.

Çocuklarınızla sağlıklı mutlu bir yaşam dileklerimle...