Testis Torsiyonu

Testis torsiyonu herhangi bir nedenle testisin kendi etrafında dönmesi sonucu oluşan bir hastalıktır.

Bu dönmenin sonucunda testis kanlanması bozulur ve nekroza (testis ölümü) kadar giden bir durum ortaya çıkar. Testis torsiyonu çocuklardaki skrotal ağrı, şişlik ve kızarıklıklarda (akut skrotum) mutlaka akla gelmesi gereken çok acil bir durumdur.

Resim 1: Testis torsiyonunun şematik görünümü

Testis Torsiyonu

Testis torsiyonu veya testis eklerinin torsiyonu erkeklerde 1/160 oranında görülür. Sadece testis torsiyonu ise 1/4000'dir. Testis dönmesi en sık ergenlik döneminde ve ikinci sıklıkta da bir yaş civarında görülür. Sol testis torsiyonu daha sık görülür. Olgularının yüzde 2'sinde iki taraflı testis torsiyonu vardır.

Testis Dönmesinin Nedenleri Nelerdir?

1. Testis dönmesinin testisi tutan bağlardaki gevşeklikten kaynaklandığı düşünülmektedir.
2. Testisi saran zarın, spermatik kordonun üst kısmında toplanmasına çan tokmağı arazı (Bell-clapper deformitesi) denir. Çan tokmağı arazı olanlar da testis zar içersinde daha rahat hareket ettiği için kendi etrafında dönme riski daha yüksektir.
3. Travma ve aşırı fiziksel aktivite kremaster adeleyi uyararak testis dönmesine neden olabilir.
4. Puberte çağında ki yüksek testis dönmesi oranı testesteron hormonlarının etkisi ile testisin komşu organlara göre daha hızlı büyümesi sonucu olduğu düşünülmektedir.

Testis dönmesi her zaman testis nekrozuyla sonlanmaz. Bazen testis dönmesi kendiliğinden düzelebilir. Deneysel çalışmalar da testisin dört kez döndürülmesi ile 2 saat içinde testiste nekroz geliştiği görülmüştür. Fakat bir dönmede 12 saatte bile nekroz görülmeyebilir.

Testis Torsiyonunda Ayırıcı Tanı

1. Testisin ve epididimin üzerinde appendix testis denen 1-10 milimetre çapında uzantılar (ekler) vardır. Bunların dönmesi sonucu testis torsiyonu taklit eden tablolar ortaya çıkabilir. Bu eklerin dönmesi 11 yaş civarında daha sık görülür. Bu dönemde appendix testis torsiyonunun östrojen hormon salınımıyla ilgili olduğu düşünülmektedir.
2. Epididim ve testisin iltihaplanması (Epididimo-oorşit) veya sadece Epididim bezinin iltihaplanması( Epididimit) testis dönmesi ile karıştırılabilir. Epididimit genellikle puberte döneminden önce görülür. Epididimo-oorşit ise sıklıkla puberteden sonra yani 12-13 yaşlarında görülür.
3. Kilolu çocuklarda görülen yağ nekrozu da testis dönmesiyle karşılaştırılır.
4. Nedeni belli olmayan skrotal ödem
5. Fıtık
6. Varikosel
7. Travma

Testis Torsiyonunda Klinik Özellikler

Testis dönmesi çoğunlukla adelosan döneminde (10-19 yaş arası) görülür. Adeloson döneminden önce daha sıklıkta Appendix testis dönmesi görülür. Testis dönmesi erken yenidoğan döneminde veya 13-16 yaşlar arasında daha sıklıkla görülür. Testis dönmelerinin %10'u yenidoğan döneminde görülür. Testis dönmesinde en önemli bulgu ani başlayan testiste, kasıkta ve alt karında ki şiddetli ağrıdır. Hastaların yüzde 25'inde mide bulantısı da görülür. Testis torsiyonu tanısı konan vakaların yaklaşık yüzde 25'inde daha önce bir kaç kez testis dönmesine bazı skrotumda ağrı hikayesi bulunur.

Testis dönmesinde testis elle palpe edilirse ağrı daha da artar. Ciltte kızarıklık ve hafif ödem görülür. Cilt renginde gittikçe artan bir koyulaşma gözlenir. Testis el yardımıyla yukarıya doğru kaldırılıp vucuda yaklaştırdığında ağrının şiddeti artar. Gecikmiş vakalarda testis dokusu öldüğü için ağrı azalabilir.

Testis Torsiyonu Tanısı Nasıl Konur?

Testis torsiyonundan şüphe edilirse acil olarak sintigrafi ve/veya Doppler ultrasonografi yapılarak testisin kanlanması araştırılmalıdır. Testis torsiyonunda kanlanma azalır veya tamamen kaybolur. Ancak bazen ultrasonografiyle zaman kaybetmemek için klinik olarak şüphe yoksa testis torsiyonlu hasta acil olarak ameliyata alınabilir.

Testis Torsiyonu Tedavisi

Acil olarak ameliyat ile testis döndürülerek normal şekline getirilir. Testis normale döndürüldükten sonra birkaç dakika içinde testis kanlanmasının normale geldiği görülür. Testis dönmesi ameliyatlarında her iki testiste kontrol edilmelidir. Ameliyat esnasında normal testise de etraf dokulara tespit edecek şekilde dikiş atılmalıdır. Testis normale döndürüldükten sonra rengi açılmayıp dolaşımın tam yerine gelmediği şüphesi varsa 10 yaşından küçük çocuklarda kan testis bariyeri ve sperm üretimi henüz oluşmadığından testis yerinde bırakılabilir. Ancak 10 yaşından büyük çocuklarda ise testisin alınması önerilir. Çünkü nekroz olmuş testiste oluşan antisperm antikorlar karşı tarafın testisine de zarar verebilmektedir.

Testisin Canlılığı ve Torsiyon Süresi Arasındaki İlişki